پرسیاوشان: گیاهشناسی، خواص و توصیه‌های قبل از مصرف
نام تجاری گیاه:
Maidenhair
نام علمی گیاه:
Adiantum capillus-veneris L.
تاریخچه و گیاهشناسی:
پرسیاوشان ساقه های بلند و باریک مو مانند و برگ های ظریف و پنجه ای شکل دارد. نام علمی این گیاه به معنی «موی ونوس» برگرفته از دو واژه ی لاتین Capillus به معنی مو و Veneris منسوب به ونوس، ایزدبانوی رومی است. پرسیاوشان بومی شمال و جنوب آمریکا، اروپا، استرالیا، آسیا، آفریقا، چین و ژاپن است.
دانستنی های کشاورزی
-پرسیاوشان.jpg)
خواص پرسیاوشان:
بهبود عملکرد دستگاه گوارش
مطالعات نشان می دهد که فلاونوئیدهای پرسیاوشان با فعال کردن کانال های یون پتاسیم و یا بلاک کردن مکانیزم یون کلسیم اثر ضد اسهال و ضدقولنج دارد و اثر آن در دوزهای آزمایشی 300 و 500 میلی گرم بر کیلوگرم مشابه داروی لوپرامید است . باز شدن کانال پتاسیم و بسته شدن کانال کلسیم از دلایل تسکین ماهیچه های صاف روده هستند که این کار را با کاهش یون کلسیم آزاد درون سلولی انجام می دهند و بنابراین چنین ترکیباتی می توانند اثر درمانی بر اختلالات گوارشی داشته باشند. همچنین مصرف پرسیاوشان از طریق بازدارندگی از ترشح اسید معده، تنش اکسیداتیو و انتقال درون سلولی کلسیم، سبب کاهش رفلاکس معده می شود.
تنظیم کلسترول خون
یافته های محققان نشان داد که مصرف عصاره ی گیاه پرسیاوشان روی موش های آزمایشگاهی پس از 10 هفته میزان کلسترول LDL و VLDLرا به طور چشمگیری کاهش داد. عصاره ی این گیاه بر کلسترول HDL تأثیر منفی ندارد. فلاونوئیدهای روتین و نارینجین پرسیاوشان کلسترول VLDL و تری گلیسیرید را کاهش می دهند. نتایج این تحقیقات سال 2015 در مجله ی Revue Roumaine de Chimie منتشر شد که نشان می دهد فیتوکمیکال های پرسیاوشان، آنزیم HMG-CoA ردوکتاز را مهار کرده و سبب کاهش کلسترول در بدن می شوند.
تنظیم قند خون
برمبنای تحقیقات انجام شده روی موش های آزمایشگاهی در سال 2014 و با استفاده از دوزهای مختلفی از عصاره ی گیاه پرسیاوشان، که نتایج آن در مجله ی بین المللی تحقیقات دارویی و بالینی به چاپ رسیده است، ترکیبات شیمیایی تانن و فلاونوئیدهای پرسیاوشان از افزایش قندخون جلوگیری کرده (ضدهایپرگلایسمی) و خطر ابتلا به بیماری دیابت را کاهش می دهد.
ضد التهاب
نتایج تحقیقات دانشمندان روی موش های آزمایشگاهی نشان می دهد، دو تریترپنوئید استخراج شده از برگ های گیاه پرسیاوشان normethyl fernen-22-one 30 و 4α-hydroxyfilican-3-one فعالیت ضد التهابی چشمگیری دارند و در مقایسه با داروی ایندومتاسین (که مهار 60 درصد نشان داد)، به میزان 33.07 درصد و 42.30 درصد التهاب را مهار می کند. فعالیت ضد التهابی عصاره ی اتانولی این گیاه به دلیل مهار انتشار اکسید نیتریک (NO) است.
بهبود عملکرد کبد
فلاونوئید نارینجین پرسیاوشان به فعالیت آنزیم کاتالاز کبدی و سوپر اکسید دیسموتاز می افزاید. همچنین پرسیاوشان سرشار از موادی است که کبد را سم زدایی و پاکسازی می کنند.
خواص پرسیاوشان:
مواد موثره و ارزش تغذیه ای پرسیاوشان
تری ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، فنیل پروپانوئید ها، ترکیبات آلیسیکلیک و کاروتنوئیدها.
این گیاه در اساطیر، نماد زندگی پس از مرگ و حیات همیشگی است و در خاور دور، به گیاه مقدس معروف بوده است.
- روزانه 1.5 گرم پودر پرسیاوشان به صورت دمنوش.
- براساس کتاب مخزن الادویه 20 گرم برگ پرسیاوشان به صورت جوشانده قابل قبول است.
2 ساعت قبل یا بعد از غذا.
عوارض جانبی و واکنش های حساسیت زا
مصرف خوراکی
به طورکلی، هیچگونه خطرات سلامت یا عوارض جانبی در ارتباط با مصرف مناسب دوزهای درمانی تعیین شده شناخته نشده است.
بارداری و شیردهی
مصرف پرسیاوشان در دوران بارداری ناایمن است؛ در مقادیر زیاد می‌تواند باعث استفراغ شود. در حال حاضر اطلاعات کافی درباره ایمنی پرسیاوشان در دوران شیردهی موجود نیست. از مصرف پرسیاوشان در این دوران خودداری کنید.
واکنش های حساسیت زا
به طور کلی، هر فرد ممکن است نسبت به گیاهان و ادویه‌های خاصی حساسیت داشته باشد که این حساسیت باید در درجه اول توسط خود فرد و در درجه دوم توسط پزشک تشخیص داده شود. البته این واکنش‌های آلرژیک عوارض جانبی مزمن یا حاد ایجاد نمی‌کنند و بعد از شناسایی گیاه حساسیت‌زا و قطع مصرف آن، عوارض ناشی از آلرژی برطرف خواهد شد.
هیچ شرکت یا هیچ محصولی نمی‌تواند از واکنش‌های آلرژیک بدن‌های مختلف از پیش آگاهی داشته باشد. ناسازگاری بدن با یک یا چند گیاه خاص هر چند به ندرت پیش می‌آید اما به هر حال ممکن است مصرف کنندگانی با آن مواجه شوند.
تداخل دارویی
در حال حاضر اطلاعاتی در مورد تداخل دارویی با پرسیاوشان دردسترس نمی‌باشد.
کاربرد در طب قدیم
- پرسیاوشان از نظر طب سنتی ایران معتدل است. در این طب، از پرسیاوشان برای درمان سرفه، بهبود علائم سرماخوردگی، درمان برونشیت و زکام استفاده می شد.
- این گیاه، خلط سینه را نرم و دفع می کند، ادرارآور و تب بر است. اسهال را برطرف کرده، طحال و کبد را تقویت می کند و در معالجه ی یرقان موثر است.
برخی سوالات متداول درباره پرسیاوشان
برگهای پرسیاوشان دارای موسیلاژ است و در درمان علائم سرماخوردگی و سرفه (به عنوان خلط‌آور) در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. موسیلاژ موجود در برگهای پرسیاوشان دارای خاصیت نرم‌کنندگی گلو و سینوس‌ها است که خروج خلط و تنفس را آسان‌تر می‌کند.
با توجه به خواص ذکر شده برای این گیاه می توان از آن در درمان آسم، عفونت‌ها و بیماری‌های التهابی مجاری تنفسی استفاده کرد.
فلاونوئیدها -ترکیبات آنتی‌اکسیدانی موجود در پرسیاوشان- اثر ضداسهال و ضداسپاسم دارند. محققین ثابت کرده‌اند که این ترکیبات اثرات درمانی بر بیماری‌های گوارشی دارند. همچنین، مصرف این گیاه برای کاهش ترشح اسید معده و در نتیجه بهبود رفلاکس معده مفید است.
در سال 2017، محققین اثر ضدچاقی پرسیاوشان را روی موش‌ها بررسی کردند. در این مطالعه موش‌ها یک رژیم غذایی پرکلسترول داشتند. به‌طور خلاصه، پرسیاوشان حاوی مواد مؤثره‌ای است که می‌توانند از فعالیت آنزیم‌های مهم گوارشی که در هضم و جذب کربوهیدرات‌ها (نشاسته) و لیپیدها (چربی و کلسترول) در بدن دخیل هستند، جلوگیری کنند. بنابراین گیاه پرسیاوشان برای کنترل قند خون و چاقی بسیار مفید و مؤثر است.
در سال 2014، محققین اثر عصاره الکلی پرسیاوشان را روی ریزش مو مرتبط با هورمون تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) در حیوانات جنس نر بررسی کردند. به عقیده محققین، فلاونوئیدهای موجود در گیاه پرسیاوشان می‌توانند در رشد مجدد مو نقش داشته باشند و می‌توان از آن در فرمولاسیون‌های تجاری برای ریزش مو آندروژنیک (ریزش مو ارثی) استفاده کرد.
امروزه در محصولات تجاری، از پرسیاوشان به صورت محلول موضعی و به عنوان «تونیک مو» سه بار در روز استفاده می‌شود. علاوه بر این، از این گیاه در شامپوهای ضد شوره و کرمهای مرطوب‌کننده استفاده می‌شود.
پرسیاوشان گیاهی است که به‌طور سنتی در فرهنگ‌های مختلف به دلیل خواص دارویی بالقوه آن استفاده می‌شود. با این حال، توجه به این نکته مهم است که تحقیقات علمی در مورد خواص خاص پرسیاوشان برای کودکان ممکن است محدود باشد و هنگام استفاده از آن برای کودکان بدون شواهد کافی از ایمنی و اثربخشی باید احتیاط کرد. در اینجا برخی از خواص کلی و کاربردهای طب سنتی پرسیاوشان آورده شده است:
1- خواص آنتی اکسیدانی: طبق برخی از مطالعات، پرسیاوشان دارای خواص آنتی اکسیدانی است که می‌تواند برای سلامت کلی بدن مفید باشد. آنتی اکسیدان‌ها به مبارزه با استرس اکسیداتیو در بدن (به عبارت ساده‌تر، عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌ها در بدن) کمک می‌کنند.
2- پتانسیل ضد التهابی: پرسیاوشان حاوی ترکیباتی است که فعالیت ضد التهابی چشمگیری دارند.
3- سلامت سیستم تنفسی: پرسیاوشان لینت‌بخش (نرم‌کننده گلو) است و برای مشکلات تنفسی مانند سرفه و برونشیت استفاده می‌شود. برخی از ترکیبات موجود در این گیاه ممکن است خاصیت خلط‌آور داشته باشند.
4- سلامت پوست: در برخی از شیوه‌های درمانی سنتی، از پرسیاوشان برای بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود. ادعا می‌شود که دارای اثرات مرطوب‌کننده و تسکین‌دهنده بر روی پوست است.
در مورد استفاده از پرسیاوشان برای کودکان:
❗ احتیاط: شواهد علمی محدودی در مورد ایمنی و اثربخشی این گیاه برای کودکان وجود دارد. بسیار مهم است که قبل از تجویز هر گونه داروی گیاهی به کودکان، احتیاط کنید و با یک پزشک متخصص مشورت کنید.
❗ حد مجاز مصرف: تعیین دوز مناسب برای کودکان به دلیل در دسترس نبودن دستورالعمل‌های استاندارد بحث‌برانگیز است. کودکان ممکن است به برخی ترکیبات حساس‌تر باشند و دوزهای نادرست می‌تواند منجر به عوارض جانبی در آنها شود.
❗ آلرژی‌ها و حساسیت‌ها: برخی از افراد ممکن است به گیاهان خاصی آلرژی داشته باشند و کودکان نیز ممکن است حساس‌تر باشند.
❗ تداخل با داروها: در صورت مصرف هرگونه دارویی توسط کودک، ممکن است با ترکیبات موجود در پرسیاوشان تداخلات احتمالی وجود داشته باشد. بنابراین برای جلوگیری از تداخلات نامطلوب دارو با گیاه، حتماً قبل از مصرف پرسیاوشان با پزشک مشورت کنید.
- Janbaz, K.H., Hassan, W., Hassan Mehmood, M., & Anwarul Hassan Gilani, A.H. (2015). Antidiarrheal and Antispasmodic Activities of Adiantum Capillusveneris Are Predominantly Mediated through ATP-dependent K+ Channels Activation. Bangladesh Pharmacological Society, 10, 222-229. Retrieved from http://banglajol.ubiquity.press/bd/index.php/BJP/article/viewFile/21869/15535
- K. Al-Hallaq, E., C. Litescu, S., Kasabri, V., K. ABDUL-Razzak, K., M.ABAZA, I., & U. AFIFI, F. (2015). Hypocholesterolemic Effects of Adiantum Capillus Veneris L. Aqueous Extract in High Cholesterol Diet-Fed Rats and HPLC-MS Determination of Its Polyphenolics. Revue Roumaine de Chimie, 60(4), 357-365. Retrieved from http://revroum.lew.ro/wp-content/uploads/2015/4/Art%2009.pdf
- Maidenhair. Fine Dictionary. Retrieved from http://www.finedictionary.com/maidenhair.html
- Adiantum capillus-veneris, Southern maidenhair fern, Hebrew. Flowers in Israel. Retrieved from http://www.flowersinisrael.com/Adiantumcapillus-veneris_page.htm
- Haider, S., Nazreen, S., Alam, M.M., Gupta, A., Hamid, H., & Alam, M.S. (2011). Anti-inflammatory and Anti-nociceptive Activities of Ethanolic Extract and Its Various Fractions from Adiantum capillus veneris Linn. Journal of Ethnopharmacology, 138(3), 741-747. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22020277
- Ansari, R., & Ekhlasi-Kazaj, E. (2012). Adiantum capillus-veneris. L: Phytochemical Constituents, Traditional Uses and Pharmacological Properties: A Review. Journal of Advanced Scientific Research, 3(4): 15-20. Retrieved from http://www.sciensage.info/journal/1359301772JASR_1007122.pdf
- (2014, January 9). Maidenhair Fern – A World Wide Herbal Remedy. Relax Into Success. Retrieved from https://paulhaider.wordpress.com/2014/01/09/maidenhair-fern-a-world-wide-herbal-remedy/
- Alexander von Boetticher, A. (2011). Ginkgo biloba Extract in the Treatment of Tinnitus: A Systematic Review. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 7: 441– 447. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3157487/
- Ranjan, V., Vats, M., Gupta, N., & Sardana, S. (2014). Antidiabetic Potential of Whole Plant of Adiantum capillus veneris Linn. in Streptozotocin Induced Diabetic Rats. International Journal of Pharmaceutical and Clinical Research, 6(4): 341-347. Abstract retrieved from http://impactfactor.org/PDF/IJPCR/6/IJPCR,Vol6,Issue4,Article11.pdf
- http://article.tebyan.net
- http://rasekhoon.net
- https://plants.usda.gov/plantguide/doc/pg_ginkg.docx
- http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-559-maidenhair%20fern.aspx?activeingredientid=559&activeingredientname=maidenhair%20fern
???site.plant.articles???
محصولات مرتبط
منابع
- Janbaz, K.H., Hassan, W., Hassan Mehmood, M., & Anwarul Hassan Gilani, A.H. (2015). Antidiarrheal and Antispasmodic Activities of Adiantum Capillusveneris Are Predominantly Mediated through ATP-dependent K+ Channels Activation. Bangladesh Pharmacological Society, 10, 222-229. Retrieved from http://banglajol.ubiquity.press/bd/index.php/BJP/article/viewFile/21869/15535
- K. Al-Hallaq, E., C. Litescu, S., Kasabri, V., K. ABDUL-Razzak, K., M.ABAZA, I., & U. AFIFI, F. (2015). Hypocholesterolemic Effects of Adiantum Capillus Veneris L. Aqueous Extract in High Cholesterol Diet-Fed Rats and HPLC-MS Determination of Its Polyphenolics. Revue Roumaine de Chimie, 60(4), 357-365. Retrieved from http://revroum.lew.ro/wp-content/uploads/2015/4/Art%2009.pdf
- Maidenhair. Fine Dictionary. Retrieved from http://www.finedictionary.com/maidenhair.html
- Adiantum capillus-veneris, Southern maidenhair fern, Hebrew. Flowers in Israel. Retrieved from http://www.flowersinisrael.com/Adiantumcapillus-veneris_page.htm
- Haider, S., Nazreen, S., Alam, M.M., Gupta, A., Hamid, H., & Alam, M.S. (2011). Anti-inflammatory and Anti-nociceptive Activities of Ethanolic Extract and Its Various Fractions from Adiantum capillus veneris Linn. Journal of Ethnopharmacology, 138(3), 741-747. Retrieved from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22020277
- Ansari, R., & Ekhlasi-Kazaj, E. (2012). Adiantum capillus-veneris. L: Phytochemical Constituents, Traditional Uses and Pharmacological Properties: A Review. Journal of Advanced Scientific Research, 3(4): 15-20. Retrieved from http://www.sciensage.info/journal/1359301772JASR_1007122.pdf
- (2014, January 9). Maidenhair Fern – A World Wide Herbal Remedy. Relax Into Success. Retrieved from https://paulhaider.wordpress.com/2014/01/09/maidenhair-fern-a-world-wide-herbal-remedy/
- Alexander von Boetticher, A. (2011). Ginkgo biloba Extract in the Treatment of Tinnitus: A Systematic Review. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 7: 441– 447. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3157487/
- Ranjan, V., Vats, M., Gupta, N., & Sardana, S. (2014). Antidiabetic Potential of Whole Plant of Adiantum capillus veneris Linn. in Streptozotocin Induced Diabetic Rats. International Journal of Pharmaceutical and Clinical Research, 6(4): 341-347. Abstract retrieved from http://impactfactor.org/PDF/IJPCR/6/IJPCR,Vol6,Issue4,Article11.pdf
- http://article.tebyan.net
- http://rasekhoon.net
- https://plants.usda.gov/plantguide/doc/pg_ginkg.docx
- http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-559-maidenhair%20fern.aspx?activeingredientid=559&activeingredientname=maidenhair%20fern
